Artykuł przygotowany przez:
Nazwa firmy a znak towarowy
1) Nazwa firmy i jej elementy
W ramach tylko przypomnienia nazwa firmy jest niczym innym jak nazwą handlową, pod którą występuje dany przedsiębiorca.
W zależności od formy prowadzenia działalności gospodarczej nazwa firmy będzie zawierać nieco inne elementy. Przykładowo, w zakresie osoby fizycznej, zgodnie z przepisem art. 43(4) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny firma osoby fizycznej powinna zawierać w swojej nazwie imię i nazwisko przedsiębiorcy. Natomiast jeśli chodzi o osobę prawną, to na podstawie przepisu art. 43(5) Kodeksu cywilnego, obok nazwy firmy należy wskazać formę prawną przedsiębiorstwa (w całości lub skrócie).
Więcej na temat nazwy firmy znajdziesz tutaj, a jeśli będziesz zainteresowany procedurą zmiany nazwy firmy, to w tym artykule znajdziesz szczegółowo opisane zagadnienia dotyczące możliwości zmiany nazwy przedsiębiorstwa. Przepisy prawa nie przewidują żadnych przeszkód i niezależnie od formy prowadzonej działalności gospodarczej możesz dokonać zmiany dotychczasowej nazwy firmy.
2) Znak towarowy
Definicja legalna znaku towarowego uregulowana została w art. 20 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, zgodnie z którym:
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Wobec powyższego, znakiem towarowym jest każde oznaczenie nadające się do odróżniania w obrocie gospodarczym produktów jednego przedsiębiorstwa od produktów innych firm.
Jeśli chodzi o czynności obejmujące zgłoszenie znaku towarowego, to rozdział 3 ustawy Prawo własności przemysłowej szeroko reguluje tę kwestię.
Główną różnicą pomiędzy nazwą firmy a znakiem towarowym jest to, iż firma (i jej nazwa) indywidualizuje danego przedsiębiorcę i pozwala go odróżnić od innych. Z kolei znak towarowy służy przede wszystkim do odróżnienia towarów i/lub usług pochodzących od różnych przedsiębiorców. Tym samym w przedmiocie nazwy firmy jak i znaku towarowego można postawić niejako znak równości w przedmiocie ich zgłoszenia i uzyskania prawa do wyłącznego korzystania czy to z nazwy czy ze znaku towarowego.
Niezastrzeżenie nazwy firmy
Wraz z uzyskaniem prawa ochronnego do znaku towarowego przedsiębiorca nabywa prawo do wyłącznego używania go na konkretnym terytorium i w określonym czasie. Co istotne, uzyskanie wspomnianej wyżej ochrony znaku towarowego (nazwy firmy) gwarantuje właścicielowi znaku monopol na legitymowanie się nim na towary i usługi, dla których znak ten został zastrzeżony (wg klasyfikacji nicejskiej).
Co zatem w przypadku, gdy przedsiębiorca nie zastrzeże nazwy swojej firmy?
Odpowiedź jest prosta – może dochodzić roszczeń od podmiotu, który wykorzystał niezastrzeżoną nazwę na swoje gospodarcze cele przed sądem. Jednakże należy mieć na uwadze, że ciężar udowodnienia leży po stronie „okradzionego” z nazwy przedsiębiorcy. Musi on wówczas wykazać przed sądem, iż to on jako pierwszy wykorzystywał nazwę, a poza tym musi dowieść w ramach jakich towarów i/lub usług wykorzystywał nazwę oraz na jakim terytorium.
Jeśli przedsiębiorca, któremu „ukradziono” nazwę firmy skutecznie dowiedzie swoich racji można w ostateczności wnieść, np. o zapłatę przez osobę trzecią wynagrodzenia z tytułu utraconych korzyści związanych z wykorzystaniem przez osobę trzecią nazwy firmy.
Więcej o kradzieży nazwy firmy przeczytasz tutaj.
Regulacje w zakresie naruszenia prawa do nazwy firmy
Kwestie dotyczące naruszenia prawa do nazwy firmy zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym oraz ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przede wszystkim należy wyróżnić dwa zasadnicze przepisy, tj.:
Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
Art. 4310 Kodeksu cywilnego
Z powyższego przepisu wynika, że w przypadku naruszenia lub zagrożenia prawa do firmy przedsiębiorca żądać może zaniechania działań naruszających lub zagrażających naruszeniem. Dodatkowo w razie dokonanego naruszenia przedsiębiorca żądać może:
- usunięcia skutków naruszenia;
- złożenia oświadczenia w odpowiedniej treści i formie;
- naprawienia szkody majątkowej na zasadach ogólnych;
- wydania korzyści przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
Ochrona na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych jest najszersza, realizowana jest nie tylko w obrocie gospodarczym, ale i poza nim i może być skierowana przeciwko każdemu, kto dopuszcza się naruszenia interesu przedsiębiorcy związanego z jego firmą. Dlatego też ochrona ta może krzyżować się z innymi przepisami przyznającymi firmie ochronę. Zakres takiej ochrony nie jest ograniczony terytorialnie ani też zakresem działalności uprawnionego do nazwy.
Wyroku SA w Katowicach z 4.11.2004 r., sygn. akr I ACa 560/04
Użycie podobnej nazwy to czyn nieuczciwej konkurencji
Nawet bez rejestracji znaku towarowego prawo nas chroni.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.
Art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Oznaczenie przedsiębiorstwa (podobnie jak znak towarowy) jest oznaczeniem odróżniającym i zazwyczaj bywa używane również jako znak towarowy. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że w praktyce określa się taki znak, który jest tożsamy z nazwą przedsiębiorstwa, jako znak firmowy (patrz J. Szwaja (red.), Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2019).
Co grozi za użycie podobnej nazwy firmy?
Art. 18 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wyróżnia katalog roszczeń, którymi może posłużyć się przedsiębiorca, którego prawa naruszono. Zgodnie z powołanym przepisem może on żądać:
- zaniechania niedozwolonych działań;
- usunięcia skutków niedozwolonych działań;
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
- naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Przedsiębiorca dochodzący któregokolwiek z roszczeń określonych w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.), poza wykazaniem zachowań strony pozwanej kwalifikujących je jako czyn nieuczciwej konkurencji, powinien także wykazać, że jego interes został zagrożony lub naruszony.
Wyrok SA w Warszawie z 6.02.2017 r., sygn. akt I ACa 2138/15
WAŻNE – podstawowym cywilnoprawnym instrumentem ochrony przedsiębiorcy przeciwko czynom nieuczciwej konkurencji są roszczenia, których może on dochodzić przed sądem.
Podsumowanie
Zastrzeżenie nazwy firmy polega na rejestracji znaku towarowego. Niewątpliwie uzyskanie takiej formalnej ochrony daje wiele korzyści. Wśród największych jest możliwość łatwego blokowania nieuczciwej konkurencji. Zabezpieczamy się również przed kradzieżą naszej nazwy przez trolla od znaków towarowych. Często zdarza się bowiem, że niezastrzeżona nazwa jest rejestrowana przez konkurenta co służy następnie do szantażu.
Przepisy obejmujące kwestię naruszenia prawa do oznaczeń niezarejestrowanych w Urzędzie Patentowym, zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym jak i ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Podstawowa ochrona prawna, przewidziana powyższymi aktami prawnymi jest raczej minimalna.
O ifirma
Ifirma to zespół osób zajmujących się księgowością. Przeprowadza rozliczenia głównie małych i średnich przedsiębiorstw. W ofercie firmy znajduje się również intuicyjny i prosty w obsłudze program do księgowości online, a także narzędzie do wystawiania faktur. Odwiedź stronę internetową https://www.ifirma.pl/ i wybierz usługę, której najlepiej będzie odpowiadać Twoim potrzebom.
FAQ
Jak sprawdzić czy nazwa firmy jest zastrzeżona jako znak towarowy?
Sprawdzenie czy dana nazwa jest zastrzeżona to pierwsza rzecz, którą powinieneś zrobić rozpoczynając biznes. Unikniesz w ten sposób oskarżeń, że naruszasz cudzy znak towarowy. Dobra informacja jest taka, że bazy Urzędów Patentowych są dostępne online za darmo.
Powinieneś więc przejrzeć:
👉 rejestr Urzędu Patentowego RP (UPRP);
👉 rejestr Urzędu UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO);
👉 rejestr Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).
Uważaj na popularny mit. 🔴 Ponoć taka weryfikacja przypomina szukanie wolnej domeny internetowej. Ludzie wpisują w wyszukiwarkę swoją nazwę i jeżeli nic im nie wyskoczy, to zakładają, że kolizji nie ma. Tymczasem zastrzeżone znaki chronią również na podobieństwo.
Przykład: Za podobne sąd uznał znaki COSIMO oraz COSIFLOOR.
Jak uniknąć takiego błędu na etapie badania? ✅ Zleć analizę marki rzecznikowi patentowemu.
Czy da się opatentować nazwę firmy? Ile coś takiego kosztuje?
❌ Nie, ponieważ patenty przyznawane są tylko na wynalazki. Czyli techniczne rozwiązanie jakiegoś problemu (np. innowacyjny filtr do wody). Nazwa i firmowe logo spełniają inną funkcję, ponieważ wyróżniają towary i usługi na rynku. Można je zastrzec, ale wykorzystuje się do tego inne narzędzie prawne.
✅ Aby uzyskać monopol prawny na markę zarejestruj ją jako znak towarowy w Urzędzie Patentowym. Musisz wypełnić stosowny wniosek oraz wskazać towary i usługi, na których zarabiasz. O ile tylko Twoja nazwa nie jest opisowa rozpocznie się okres na składanie sprzeciwów. Konkurencja może wtedy blokować Ci rejestrację.
✅ Opłaty urzędowe za taką ochronę różnią się w zależności od kraju, w którym robisz zgłoszenie oraz ilości klas towarowych. Im jest ich więcej tym opłaty rosną, ale też zasięg ochrony jest szerszy. W Polsce opłaty zaczynają się od 890 zł. Szczegóły znajdziesz 👉 TUTAJ.
Czy nazwa firmy może się powtarzać? Czy urzędnicy to weryfikują?
Firma może mieć taką samą nazwę, ale tylko wtedy, gdy nie istnieje konkurencja między przedsiębiorcami, którzy ją używają. np. marka zegarków ATLANTIC i polski producent bielizny ATLANTIC.
❌ Urzędnicy nie sprawdzają, czy nazwy firm się powtarzają.
❗️ Pamiętaj, że popularne przekonanie, że zmiana jednej litery w nazwie jest wystarczająca, aby uniknąć naruszenia praw, jest nieprawdziwe.
Podobne nazwy firm mogą być uznane za naruszające prawa własności intelektualnej, zwłaszcza, jeśli istnieje ryzyko wprowadzenia w błąd konsumentów.
💡 Jeśli chcesz upewnić się, czy wybrana nazwa firmy jest już zastrzeżona i czy możesz jej użyć, warto 👉 przeprowadzić dokładne badanie znaków towarowych. Zleć takie badanie rzecznikowi patentowemu, który sprawdzi bazy danych znaków i oceni podobieństwo oznaczeń.